Kasjerki na pierwszej linii frontu. Tak im się pracuje w dobie koronawirusa

Hanna Kowalewska z Bydgoszczy w handlu pracuje od 47 lat. I takich dziwnych czasów, jak teraz, nie pamięta. Jednak do koronawirusa podchodzi z dystansem. - Innego wyjścia nie mam - mówi pani Hania. - Do pracy przychodzić muszę, bo muszę zarobić na opłaty i życie.

Rozmawiamy, a ruch w sklepie, jak na kolejną dobę koronawirusa, spory. Chociaż wcześnie, parę minut po 7.00. - Ten cały koronawirus nauczył mnie regularnego jedzenia śniadania - przyznaje sprzedawczyni. - Wstaję codziennie o godz. 4. Zwykle o 4.40 jestem już w sklepie. Pierwsi klienci przed piątą się pokazywali. Potem szybko robił się spory ruch.

W czasie koronazarazy jest inaczej. - Ludzie tak wcześnie nie przychodzą po sprawunki - dodaje pani Hanna. - Po przyjściu do pracy przyjmuję pieczywo i mam chwilę na śniadanie. Porządne, nie jakieś fast foodowe. Kiedy organizm dobrze odżywiony, to chorobie łatwo się nie da.

Uczniowie teraz mają wolne (koronawirus sprawił, że szkoły, przedszkola i żłobki są zamknięte), więc przed lekcjami do sklepu nie wpadają po bułki czy picie. - Skoro nie idą do szkoły, to ich rodzice też rano nie spieszą się z zakupami. Wiele osób nie wychodzi z domu, ponieważ ma pracę zdalną. Zakupy robi się teraz raz na 2-3 dni.

Hanna Kowalewska zdalnie nie pracuje. U niej to niemożliwe. - Koronawirusa się nie boję. Co ma być, to będzie. Nie wprowadziliśmy ograniczeń typu, że w środku może być tylko trzech klientów. Nie mówimy im też, że jeden od drugiego powinien zachować przykładowo metr odległości. Każdy dorosły wiedzieć to powinien.

Ekspedientka zwraca natomiast uwagę mocno przeziębionym. - Przyjdą, kupią, co trzeba, wyjdą. Ja zostanę z wirusami w powietrzu. Na chorobę pozwolić sobie nie mogę.

Obsługując, sprzedawczyni nie ma maseczki na twarzy. Ma za to rękawiczki. - To nie przez wzgląd na koronawirusa. Od zawsze je wkładam w pracy. Przede wszystkim dlatego, że dłonie nie tylko się brudzą, ale i niszczą. Od liczenia monet i banknotów. Żadne kremy nie uratują potem skóry rąk. Przetestowałam chyba wszystkie. - Kowalewska kontynuuje: - Przetrwamy koronawirusa. Tak, jak przetrwaliśmy stan wojenny na początku lat 80. Na pewno.

Wspomina tamte trudne czasy. - Obowiązywała godzina milicyjna. Nie wolno było opuszczać domu w godz. od 22.00 do 6.00. Kto pracował w handlu, nie był w stanie się podporządkować. Gdy miałam pierwszą zmianę, musiałam stawić się w pracy najpóźniej o 5.30. Z kolei kończąc drugą zmianę, ze sklepu wychodziłam po 22.30. Musiałam załatwić sobie specjalne zezwolenie, przepustkę. Tamte czasy minęły. Te z koronawirusem tak samo odejdą w zapomnienie.

Nie wszyscy zatrudnieni w handlu mają w sobie tyle spokoju, ile pani Hania.

W branży pracują 2 miliony osób. Inna sprzedawczyni: - Tyle mówi się o poświęceniu lekarzy i pielęgniarek, walczących z koronawirusem. My jesteśmy traktowani jak gorszy sort! - ocenia gorzko 33-letnia ekspedientka (na tabliczce ma napis „starsza konsultantka klienta”) w sieciowej drogerii. - Nie jesteśmy ciemną masą. Wśród zatrudnionych w handlu też są ludzie po studiach. Prawie wszyscy mamy rodziny. Pracując, narażamy siebie i bliskich.

Mówi jeszcze: - Prowadzone są akcje, w ramach których personel medyczny, opiekujący się zakażonymi, dostaje za darmo obiady od restauracji czy firm cateringowych. U nas obsługa sklepu zdziesiątkowana, nie mamy czasu iść na nawet na przerwę śniadaniową. Nie śmiemy prosić o cateringi.

Sprzedawcy nie składali, jak lekarze, przysięgi Hipokratesa, lecz też walczą z koronawirusem.

- Właśnie tak, że nie zamykamy sklepów, tylko otwieramy się na klientów. Czuwamy przy kasach, jak herosi. Nie domagamy się podziękowań, lecz zrozumienia - wzdycha 33-latka.

Następny przykład: - Mam 59 lat i umowę o pracę, ale na czas określony - przedstawia sprzedawczyni-kasjerka z jednego z marketów w Bydgoszczy.

Ma maseczkę ochronną i gumowe rękawiczki (4 dni personel czekał na to antykoronawirusowe wyposażenie). Płyn do dezynfekcji stoi obok taśmy do wykładania zakupów. Zaraz się jednak skończy. Przełożeni czekają na dostawę z hurtowni kosmetycznej. Za krzesłem ekspedientki, na regale z papierosami, wisi kartka: „Drogi kliencie, zachowaj bezpieczny odstęp”.

- Umowa kończy mi się ostatniego marca. Tym bardziej nie mogę iść na żadne chorobowe. Zaraz szef by mnie zwolnił - uważa kasjerka. - Muszę dotrwać do emerytury. Jestem najstarszą ekspedientką u nas i jedyną na umowie terminowej. Każda inna z naszego zespołu ma etat na czas nieokreślony. One zostały zatrudnione bezpośrednio przez market, ja najpierw przez pośrednictwo, agencję pracy.

Dalej: - Parę młodszych koleżanek z pracy wzięło opiekę na swoje małe dzieci. Te, które zostały, muszą tamte zastąpić. W niektórych marketach nawet ponad połowa kasjerek siedzi w domu z dziećmi. U nas, na szczęście, nie aż tyle. Prawda taka, że pracujemy po 10-12 godzin dziennie. Wiem, stan wyjątkowy. W sezonie urlopowym też tak bywało. Wtedy jednak nie dawałyśmy rady fizycznie. Teraz zaczynamy wykańczać się nie tylko fizycznie, ale i psychicznie. Świadomość ryzyka zakażenia koronawirusem przeraża. Kasjer jest na pierwszej linii frontu. Nie chce, ale naraża się na złapanie tego choróbska.

Sprzedawcom obrywa się za chwilowy brak towaru. - Pewien klient chodzi, podpierając się laską. Wymachiwał mi nią ostatnio z oddali. Miał pretensje, że makaronu brak, a ryż o złotówkę droższy. Nie ja temu cyrkowi jestem winna. Ochrona wyprowadziła w końcu pana.

Pracodawca też ma być jak ochroniarz. Zgodnie z Kodeksem pracy, on odpowiada za bezpieczeństwo i higienę w zakładzie pracy. Nie jest natomiast w stanie całkowicie uchronić swoich kasjerów-sprzedawców przed zakażeniem koronawirusem.

Z drugiej strony, tenże kasjer nie może po prostu iść na urlop (nawet zaległy) czy na chorobowe w obawie przed koronawirusem. Przepisy Kodeksu pracy w tym wyjątkowym czasie nadal obowiązują, więc nawet dzisiaj pracodawcy mają nie tyle możliwość, co obowiązek, dyscyplinowania personelu.

- W każdym przypadku, w którym pracodawca uznaje nieobecność pracownika za nieusprawiedliwioną, może podjąć działania, począwszy od zastosowania kar porządkowych, typu upomnienie czy nagana, na zwolnieniu dyscyplinarnym kończąc - ostrzegają prawnicy.

W pierwszych trzech miesiącach nowego roku 7 procent pracodawców z sektora handlu detalicznego i hurtowego planowało wzrost liczby etatów, a 3 procent ich redukcję - wskazywali na początku bieżącego roku autorzy raportu „Barometr ManpowerGroup Perspektyw Zatrudnienia”. - Okres styczeń-marzec nie będzie tak korzystnym czasem dla osób poszukujących nowej pracy, jak rok temu - oceniali. - Choć ten sektor pozostaje jednym z najmocniejszych rynków pracy w Polsce, to szanse na znalezienie nowego zatrudnienia są najmniejsze od 5 lat.

Nadchodzi końcówka I kwartału, rządzi koronawirus, a niektórzy pracownicy handlu już dostają zwolnienia. - W naszym sklepie 6 osób pracowało przy wykładaniu towaru - zaznacza 59-letnia ekspedientka z Bydgoszczy. - W związku z koronawirusem są przerwy w dostawie towaru. Przykładowo: na mięso i niektóre cytrusy czekamy po 3-4 dni. Skoro na magazynie robią się pustki, nie potrzeba tylu ludzi do wykładania towaru, bo przecież tego towaru nie ma.

Efekt: dwie osoby - ci wykładacze towaru - w tym tygodniu zostały zwolnione. Obie panie pracowały na umowę zlecenie. Ocalili się wykładacze-etatowcy.

33-letnia sprzedawczyni z drogerii w tym tygodniu chodzi na drugą zmianę. W środę szykowała się do pracy. Do pokoju wszedł 6-letni syn. Podał mamie kapelusz pszczelarski, z siatką ochronną. Mały dostał go latem od dziadka, z którym był na parafialnym odpuście.

Chłopiec poważnym tonem powiedział do mamy: - Załóż tę czapkę, jak usiądziesz na kasie. Ochroni cię przed kororowirusem.

Mama się wzruszyła.

Pobierz bezpłatną aplikację Gazety Pomorskiej i bądź na bieżąco!
Oprócz standardowych kategorii, z powodu panującej epidemii, wprowadziliśmy do niej zakładkę, w której znajdziesz wszystkie aktualne informacje związane z epidemią koronawirusa.