Pszczelarze coraz młodsi, pszczół coraz więcej

Wielki Dzień Pszczół organizowany jest od 2011 roku. Przypada 8 sierpnia. Celem jest szerzenie wiedzy o pszczołach, w co włącza się kilkadziesiąt placówek w Polsce, m.in. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, a także ogrody botaniczne i inne organizacje przyrodnicze. Wśród nich Wdecki Park Krajobrazowy. 

Wczoraj przyrodnicy z WPK zaprosili do Osia Zenona Otowskiego z Kurzejewa  w pow. świeckim, pszczelarza z 30-letnim stażem. Opowiadał o czasach, nim człowiek wymyślił ul, i kiedy pszczelarzy nazywano bartnikami. 

- W średniowieczu hodowano pszczoły w barciach wydrążonych wewnątrz pnia. W  Borach Tucholskich było ze 30 bartników - twierdzi Otowski. - Każdy z nich miał swój znak i oznaczał nim barcie. Inny nie miał prawa ich ruszać. Jeśli to zrobił, czekała go surowa kara: był wieszany głową w dół w barci, którą okradł, i pszczoły go zażądlały. Bartnicy rządzili się specjalnymi prawami. W zamian za miód i wosk nie płacili daniny, mogli też bez przeszkód podróżować między krajami. 

Zenon Otowski pokazał w Osiu kłodę wzorowaną na barci, narzędzia służące do jej drążenia i urządził pokaz wchodzenia na drzewo za pomocą łazideł. To splot sznurów ułatwiający bartnikom wspinaczkę.
Średniowieczne miodobranie wiązało się nie tylko ze wspinaczką, ale też z niszczeniem plastrów, mozolnie budowanych przez pszczoły. - Wyciskało się je jak gąbkę  i przez to niszczyło. Teraz plastry się wiruje i puste zwraca pszczołom do ula - objaśnia  Otowski.  

Wszyscy byli ciekawi, co dzieje się w ulu. Na przykład skąd bierze się królowa? - Pszczoły umieszczają jedno ze zwykłych jaj w specjalnej komórce, zwanej matecznikiem. Różni się on od zwykłej komórki, z której rodzą się robotnice. Jest większy, żeby zmieścić  królową.  Jej rozmiar wynika z karmienia samym mleczkiem pszczelim. Pozostałe pszczoły muszą zadowolić się papką nektarowo-pyłkową. Dzięki specjalnemu żywieniu królowa może żyć nawet sześć lat, a robotnica tylko miesiąc.

- A co robią trutnie? - pytali zebrani. - Trutnie służą jedynie do zapładniania królowej, ale - ciekawostka - do kopulacji nie może dojść w ulu, lecz minimum pół kilometra nad ziemią, podczas lotu godowego. Królowa gromadzi nasienie kilku trutni. Po akcie kopulacji każdy z nich ginie. Pszczoły wypędzają trutnie z ula przed zimą, żeby nie wyjadały im zapasów.

Częścią Wielkiego Dnia Pszczół w Osiu były quizy przygotowane przez przyrodników znad Wdy.  Uczulali oni zebranych na problem ginięcia pszczół z powodu ubywania naturalnych siedlisk, zmniejszającej się różnorodności rolnictwa oraz chemicznych środków ochrony roślin.   Z  tych powodów w 2016 roku w województwie kujawsko-pomorskim ubyło 1891 rodzin pszczelich.

Z danych Zakładu Pszczelnictwa w Puławach wynika, że liczba rodzin pszczelich w Polsce wynosi ok. 1,5 mln i w ciągu ostatniego roku przybyło ich ok. 56 tys. Najwięcej zarejestrowanych jest w województwie lubelskim (177 776), najmniej zaś w podlaskim (38 369). Kujawsko-Pomorskie jest na 10 miejscu (70 837). 
 

W 2016 roku wielkość produkcji miodu w naszym regionie wyniosła 1229 ton! W całej Polsce - 24 283,6 t. Eksportujemy miód głównie do Niemiec i Francji, ale też do Arabii Saudyjskiej. Średnio pasieka w Polsce liczy 23 rodziny pszczele, wojewódzka jest minimalnie większa - 23,9. Mamy w regionie 2970 pszczelarzy, wśród nich 11 pszczelarzy zawodowych, opiekujących się ponad 200 rodzinami pszczelimi. 

Spada średnia wieku pszczelarzy. Największą grupę (ok. 34 procent) stanowią producenci w wieku od 51 do 65 lat, ale już co ósmy pszczelarz w regionie ma mniej niż 35 lat.