„Turystyka dostępna 1.0” - projekt dla wszystkich

www.turystykadostepna.byd.pl

Szacunki wskazują, że około 10-20% ludności świata to osoby dotknięte niepełnosprawnością. Przez wieki niepełnosprawność postrzegano najczęściej pejoratywnie, jako słabsze ogniwo społeczeństwa, a problematykę z tym związaną traktowano marginalnie. W połowie XX w. w opozycji do procesów wykluczania zaznaczyły się oddolne ruchy społeczne nastawione na tworzenie warunków wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami i wyrównywania społecznych szans.

Rozwijająca się na tym gruncie debata publiczna kładzie nacisk na nadrzędność wartości człowieka wobec uwarunkowań społecznych. Oznacza to, że takie wartości jak godność, właściwie rozumiana wolność i autonomiczność osoby ludzkiej nie powinny być ograniczane przez przeszkody w otoczeniu. Inaczej mówiąc, wszyscy, a w tym przede wszystkim osoby niepełnosprawne mają prawo do swobodnego korzystania z przestrzeni publicznej niezależnie od swoich indywidualnych cech. Należy zatem eliminować wszelkie bariery architektoniczne czy społeczne, które stoją na przeszkodzie procesom wdrażania tej idei w życie.

W oparciu o to zrodziła się w połowie ubiegłego wieku koncepcja „turystyki dostępnej” tzn. „turystyki bez barier”, która zakłada, że każdy człowiek bez względu na swoje ograniczenia powinien mieć możliwość uczestnictwa w turystyce. Należy zatem możliwie wszechstronnie przystosowywać przestrzeń turystyczną (infrastrukturę turystyczną, atrakcje turystyczne, komunikację) do potrzeb i ograniczeń wszystkich użytkowników, zwłaszcza osób niepełnosprawnych tym bardziej, że turystyka wciąż bywa postrzegana przez niepełnosprawną mniejszość w wymiarze dyskryminacyjnym. Pytanie czy jest możliwa pełna adaptacja przestrzeni turystycznej do ograniczeń osób niepełnosprawnych pozostaje dziś bez jednoznacznej odpowiedzi. Bez wątpienia jest to długotrwały proces sięgający daleko w przyszłość. Na pewno optymizmem napawają dotychczasowe osiągnięcia na tym polu oraz wciąż podejmowane nowe działania w tym kierunku.

Jednym z takich przedsięwzięć jest projekt „Turystyka dostępna 1.0” wdrażany przez zespół pracowników Wyższej Szkoły Gospodarki* w Bydgoszczy oraz 4ES Non Profit Sp. z o.o.** Projekt współfinansowany jest ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, a jego realizację zaplanowano na okres 01.07.2022- 30.06.2024 r.

Celem projektu jest:

• zwiększenie dostępności bazy turystycznej i oferty turystyczno- rekreacyjnej dla osób o specjalnych potrzebach związanych z niepełnosprawnościami,

• intensyfikacja korzystania z oferty turystycznej osób z niepełnosprawnościami na terenie województwa kujawsko - pomorskiego.

Osiągnięcie tego celu wyznaczono poprzez szereg działań jak np.:

1. diagnoza potrzeb osób z niepełnosprawnościami w kontekście turystyki i rekreacji,

2. diagnoza sytuacji w turystyce na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego w zakresie aktualnej oferty dla osób z niepełnosprawnością,

3. utworzenie Lokalnej Sieci Współpracy w tym m.in.:

- organizacja spotkań Lokalnej Sieci Współpracy,

- opracowanie i przyznanie znaku "obiekt/usługa przyjazna osobom z niepełnosprawnością"

4. dostosowanie oferty turystycznej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami w tym m.in.:

- indywidualne szkolenia dla podmiotów działających w obszarze turystyki na terenie województwa kujawsko-pomorskiego,

- zakup sprzętu turystycznego i rekreacyjnego,

- działalność portalu zrzeszającego podmioty turystyczne z ofertą dla osób z niepełnosprawnością,

5. organizacja min. 30 wydarzeń włączających osoby z niepełnosprawnościami w turystykę i rekreację (dla min. 300 osób),

6. propagowanie idei włączania osób z niepełnosprawnością w turystykę i rekreację,

7. publikacja informatora turystycznego dla osób z niepełnosprawnością.

Zagadnienia turystyki środowisk osób niepełnosprawnych wpisują się w filozofię tzw. „projektowania uniwersalnego”, które na pierwszy plan wysuwa takie zasady jak m.in.: a. użyteczność przedmiotów i przestrzeni dla osób o różnej sprawności, b. prostotę i intuicyjną obsługę przedmiotów i przestrzeni, c. wielomodalność informacji uwzględniającej dotyk, słowo, obraz, d. niski poziom wysiłku fizycznego podczas użytkowania przestrzeni tj. zaspokojenie potrzeby wygody, komfortu korzystania z przestrzeni, e. dostosowanie wielkości przestrzeni i rozmiaru przedmiotów do potrzeb i możliwości ich użytkowników niezależnie od rozmiaru ich ciała i stopnia mobilności i in.

Projekt „Turystyka dostępna1.0” i jemu podobne sprawiają, że powyższe zasady nabierają realnych kształtów w postaci funkcjonalnych rozwiązań udostępniających przestrzeń turystyczną wszystkim użytkownikom.

Zespół realizujący projekt „Turystyka dostępna 1.0”