Człowiek potargał krajobraz. Trzeba go uporządkować

Na razie są to wstępne prace, bo tzw. ustawa krajobrazowa podpisana w 2015 r. przez prezydenta Bronisława Komorowskiego długo nie mogła się zmaterializować - brakowało aktu wykonawczego. Premier Mateusz Morawiecki podpisał stosowne rozporządzenie dopiero 11 grudnia 2018 roku i jeszcze nie ukazało się w Dzienniku Ustaw.

Ale praca nad dokumentem porządkującym chaos krajobrazowy już się rozpoczyna. Audyt krajobrazowy, bo tak oficjalnie się nazywa, wykona Kujawsko - Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Włocławku.

- Ochrona krajobrazu sprowadza się do dwóch zasadniczych obszarów: w miastach oraz w całym regionie - wyjaśnia Sławomir Flanz, przewodniczący zespołu audytorów, zastępca dyrektora biura, kierownik oddziału w Toruniu. - W tym pierwszym przypadku dana rada miasta lub gminy podejmuje uchwałę o tym, jakie szyldy, reklamy mogą pojawiać się w przestrzeni publicznej. Niektóre gminy już wcześniej przyjęły uchwały w tym zakresie. W drugim przypadku określa się typy krajobrazu podlegające ochronie, w tym wyszczególnia prawdziwe perełki, krajobrazy priorytetowe. Określa się zasady ochrony, w tym jaki rodzaj zabudowy może się w nim znaleźć, na przykład rodzaje domów, nawet dachów i nachylenie połaci, ich kolorystykę. Określa się, czy w krajobrazie mogą pojawiać się kominy, maszty, wiatraki.

Podziwiaj krajobraz, spaceruj po starym ogrodzie botanicznym!

Zespół planistyczny ma pewne wyobrażenia jak audyt powinien wyglądać, ale o konkretach - o podziale na jednostki krajobrazowe, w tym priorytetowe - będzie mógł powiedzieć dopiero w grudniu.

Krajobraz można zasadniczo podzielić na przyrodniczy i kulturowy (historyczny). Nasz region ma się w tej materii czym pochwalić, bo natura obdarzyła go wzgórzami morenowymi, dolinami rzecznymi, rynnami polodowcowymi. Z kolei dziełem człowieka są np. Stare i Nowe Miasto Toruń, twierdza Grudziądz, starówka chełmińska.

Nasz rozmówca dodaje, że audyt krajobrazowy zobowiązuje gminy do zastosowania rygorów tego dokumentu w planach miejscowego zagospodarowania przestrzennego. Gminy nie będą więc mogły pozwalać np. na stawianie farm wiatrowych czy zakładów przemysłowych tam, gdzie audyt tego nie uwzględni lub zabroni.

Krajobraz regionu jak malowany. Najpiękniejszy znajdziemy nad Wisłą

- Generalnie w audycie chodzi o to, aby uporządkować chaos krajobrazowy, bo nie ma co ukrywać, że dotąd każdy budował jak chciał - mówi Jarosław Pająkowski, dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. - Pomijam już tak znaczące zadania infrastrukturalne jak autostrada A1 czy główne linie wysokiego napięcia, które przechodzą przez Dolinę Dolnej Wisły, ale najistotniejsza jest kwestia lokalizacji ferm wiatrowych czy wysokich budynków. Te bardzo mocno wpływają na krajobraz. Nasz park zawsze się obroni, bo jest to główny szlak migracji ptaków w kraju, a zatem ingerencja człowieka musi być jak najmniejsza.

Obowiązek wykonania audytu wynika z ratyfikacji przez Polskę Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Ustawa krajobrazowa wymusza na zarządzie województwa sporządzenie audytu nie rzadziej niż raz na 20 lat. Ten będzie opiniowany z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, z dyrektorami parków krajobrazowych, wojewódzkim konserwatorem zabytków, radami gmin. I musi być uchwalony przez sejmik województwa.