Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Kujawsko-Pomorskie i okolice. Oto wspaniałe katedry. Zobacz jaki wpływ miały i wciąż mają na życie mieszkańców [zdjęcia]

Marek Weckwerth
Marek Weckwerth
Zapraszam na kolejny odcinek fascynującej wyprawy w przeszłość naszego regionu, która też mocno wpływa na teraźniejszość. Przed nami historia i współczesność Kościoła polskiego ukryte w murach katedr. Na zdjęciu zjawiskowe sklepienie katedry włocławskiej
Zapraszam na kolejny odcinek fascynującej wyprawy w przeszłość naszego regionu, która też mocno wpływa na teraźniejszość. Przed nami historia i współczesność Kościoła polskiego ukryte w murach katedr. Na zdjęciu zjawiskowe sklepienie katedry włocławskiej Marek Weckwerth
Czy wiecie, że parafie katolickie w naszym regionie podlegają aż pod sześć diecezji? Licząc od najstarszych są to gnieźnieńska, włocławska, płocka, pelplińska, toruńska i bydgoska.

Zagłębiając się w czasy najdawniejsze, trzeba wymienić jeszcze biskupstwa w Kruszwicy i Chełmży. Było także biskupstwo misyjne Chrystiana z siedzibą w Grudziądzu, ustanowione dla nawracania pogańskich plemion pruskich, zanim na ziemię chełmińską nie sprowadzono niemieckiego zakonu rycerskiego - Krzyżaków. Biskupstwo misyjne ustanawia się, gdy nie erygowano jeszcze formalnej struktury kościelnej.

Kujawsko-Pomorskie. Oto wspaniałe katedry - zobacz zdjęcia w poniższej galerii.

Poznań - pierwsze biskupstwo w Polsce

Arcybiskupstwo gnieźnieńskie wydaje się nam najstarszym, skoro powszechnie wiadomo, że to Gniezno było pierwszą stolicą Polski. Ale fakty mają się nieco inaczej – gdy w roku 996 książę Mieszko I przyjął wraz ze swoim dworem chrzest w obrządku łacińskim (nie wiadomo dokładnie gdzie), najpierw – w roku 968 - powstało biskupstwo misyjne w Poznaniu, a jej głową został Jordan, pierwszy biskup Polski. Podlegało bezpośrednio Stolicy Apostolskiej.

To też może Cię zainteresować

Metropolia gnieźnieńska powstała w roku 1000 (erygowana rok wcześniej na synodzie rzymskim), ale biskupstwa poznańskiego początkowo do niej nie włączono. Jordan zmarł między 982 a 984 rokiem, a jego następcą został prawdopodobnie biskup Unger. Biskupstwo poznańskie zachowało niezależność od Gniezna do 1076 roku.

Kościół gnieźnieński

Pierwszym biskupem gnieźnieńskim został Radzym Gaudenty z czeskiego rodu Sławnikowiczów, przyrodni brat świętego Wojciecha, świadek jego męczeńskiej śmierci na ziemi Prusów w roku 997.

W roku 1000 podczas słynnego Zjazdu Gnieźnieńskiego, na który książę Bolesław Chrobry (król od 1025 r., krótko przez śmiercią) zaprosił cesarza rzymskiego Ottona III, legat papieski Robert (lub sam cesarz) przedstawił dekret o powstaniu archidiecezji, pierwszej na terenie Polski (dziś w całym kraju jest 14 archidiecezji).

Nasz region od zarania polskiego chrześcijaństwa dostał się w orbitę Kościoła gnieźnieńskiego. Jeszcze za życia Chrobrego rozpoczęto budowę kamiennego kościoła na Górze św. Wawrzyńca koło dzisiejszego Chełmna, która była centrum administracyjnym państwa pierwszych Piastów i nadwiślańskim przyczółkiem na ziemiach pogańskich Prusów. Nie ma dokładnych informacji jak proces ten postępował na Kujawach, ale niewątpliwie budowano kościoły. Początkowo raczej drewniane. W XI wieku za władzy Kazimierza Odnowiciela lub jego syna Bolesława Śmiałego w znacznie bezpieczniejszym miejscu niż na wspomnianej górze – w położonym na pograniczu wielkopolsko-kujawskim Mogilnie - ufundowano klasztor.

Tyle, że Mogilno to już czasy odbudowy Polski po wielkim wstrząsie i upadku tak jej państwowości, jak Kościoła – po tzw. reakcji pogańskiej i najeździe czeskiego księcia Brzetysława I. Seria powstań ludowych i następująca po nich napaść Czechów rozpisane były na lata 1022 – 1038. Brzetysław wywiózł z gnieźnieńskiej katedry największą świętość polskiego Kościoła – czaszkę Wojciecha, patrona kraju, która do dziś przechowywana jest w Pradze.

To właśnie Odnowicielowi i Śmiałemu przypadły role odbudowy podstaw, na których nasz kraj się opierał.

Terytorium archidiecezji gnieźnieńskiej określiła po raz pierwszy wydana w roku 1136 bulla papieska Innocentego II, która uniezależniła polski Kościół od arcybiskupstwa magdeburskiego (niemieckiego). Co ciekawe - w roku 1133 ten sam papież wydał bullę uzależniającą Gniezno do Magdeburga. Była to jednak gra wpływów – arcybiskup magdeburski Norbert naciskał na Innocentego II, a gdy zmarł, zabiegi dyplomatyczne Bolesława Krzywoustego i arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba ze Żnina doprowadziły wreszcie do wydania Bulli gnieźnieńskiej. Ten dokument określił granice archidiecezji i podawał nazwy ponad 400 miejscowości.

W naszym regionie w granicach znalazły się m.in. kasztelanie żnińska, nakielska i kaliska (obejmująca wtedy znaczą część Wielkopolski i Kujaw).

To też może Cię zainteresować

Pierwszy kościół romański stanął na Wzgórzu Lecha prawdopodobnie w roku 970 za władzy Mieszka I i jego żony Dobrawy. Ona sama – według przekazu Jana Długosza – spoczęła w podziemiach 7 lat później.

Wróćmy w czasy współczesne - gnieźnieńska archikatedra pw. Wniebowzięcia NMP - „Matka kościołów polskich” znajduje się na Wzgórzu Lecha. W obecnym kształcie jest to budowla regotyzowana – cechy średniowieczne przywrócono jej podczas powojennej odbudowy. Od początku swego istnienia reprezentowała styl romański, potem gotycki, barokowy i klasycystyczny. Teraz zaś – jak wspomnieliśmy – ponownie gotycki. w katedrze znajdują się słynne Drzwi Gnieźnieńskie, które przedstawiają życiorys św. Wojciecha. To romańskie dzieło powstało ok. 1175 roku. Jest też barokowy relikwiarz św. Wojciecha. Roczniki Polskie informowały o znalezieniu szczątków męczennika podczas odbudowy katedry w roku 1088, zaś jego głowy w 1127. Te rewelacje należy jednak uznać za nieprawdziwe, skoro powszechnie wiadomo było, że czaszka spoczywa w praskiej katedrze.

Dziś ordynariuszem gnieźnieńskim, prymasem Polski jest arcybiskup Wojciech Polak. To 84. arcybiskup w historii Kościoła gnieźnieńskiego.

W strukturze archidiecezji są 4 rejony, w tym inowrocławski. Region gnieźnieński obejmuje dużą część powiatu żnińskiego (z samym Żninem) i fragment mogileńskiego. Z kolei rejon wągrowiecki sięga od zachodu klinem niemal do Żnina.

Zaczęło się w Kruszwicy

Początków diecezji włocławskiej można szukać w… Kruszwicy, gdzie według przypuszczeń historyków przeniesiono siedzibę biskupstwa pomorskiego po upadku tegoż około roku 1007 lub w 1013 na skutek buntu tamtejszym plemion, podniesionego przeciw piastowskiej władzy świeckiej i kościelnej. Załogi wojskowe i cała administracja Bolesława Chrobrego musiały pospiesznie ewakuować się na ziemie etnicznie polskie.

Biskupstwo kruszwickie objęło formalnie całe Pomorze, zaś faktycznie tylko część wschodnią czyli Pomorze Gdańskie (choć także Żuławy Wiślane na prawym brzegu Wisły z Mierzeją Wiślaną). Objęło zaś przede wszystkim Kujawy, początkowo być może bez Włocławka i okolic, które mogły podlegać władzy hierarchów płockich. Później granice diecezji nazywanej przez współczesnych badaczy kujawsko-pomorską na pewno sięgnęły Włocławka. Pierwszym biskupem noszącym przydomek „kruszwicki” był niejaki Swidgier, Niemiec, prawdopodobnie z zakonu norbertanów.

Nie wiadomo czy kościołem katedralnym była, bądź raczej szykowana do tej roli, a zachowana do dziś nad Gopłem romańska kolegiata pw. świętych Piotra i Pawła. Wzniesiono ją w latach 1120–1140. Jej monumentalny charakter może na to wskazywać.

Diecezja włocławska

Jak się przypuszcza już w roku 1123 stolicę biskupstwa przeniesiono z Kruszwicy do Włocławka. Niektórzy przesuwają datę na rok 1148, gdy papież Eugeniusz III wystawił bullę protekcyjną dla biskupa Warnera (prawdopodobnie Niemca). Dokument zatwierdził granice diecezji włocławskiej, a sam biskup uznawany jest za drugiego w poczcie diecezjalnych hierarchów (po Swidgierze).

W czasach konfliktu z Krzyżakami wpływy biskupów włocławskich na Pomorzu znacząco osłabły, choć formalnie trwały. Posiadali za to ci hierarchowie rozległe dobra na lewym brzegu Drwęcy – na ziemi dobrzyńskiej.

Najczęściej jednak, częściej niż we Włocławku, rezydowali w Wolbórzu koło Piotrkowa Trybunalskiego (w miasteczku zachował się pałac biskupi). Wolbórz znajdował się początkowo w granicach archidiecezji gnieźnieńskiej, ale na mocy porozumienia przyłączono go do diecezji włocławskiej, a w zamian Gniezno wzięło parafie pograniczne wraz z Bydgoszczą.

W roku 1818 za władzy carów rosyjskich obszar diecezji znacząco się zmienił - „poszedł” w kierunku Gniezna i Kalisza, tracąc Pomorze i parafie zawiślańskie. Ówczesna organizacja kościelna nazywana była kujawsko-kaliską.

W roku 1925 (to już odrodzona Polska) przywrócono diecezję włocławską i znacząco zmieniono jej granice. Ostatnia duża reorganizacja dokonała się w roku 1992 za sprawą papieża Jana Pawła II - diecezja włocławska została bardzo zmniejszona na rzecz nowo utworzonej diecezji kaliskiej i zubożona o 4 dekanaty na korzyść archidiecezji gnieźnieńskiej. Ostatecznie więc jedna z największych diecezji stała się jedną z mniejszych.

To też może Cię zainteresować

Od 2003 roku ordynariuszem włocławskim jest biskup Wiesław Mering, doktor nauk humanistycznych. Licząc od Swidgera poczet biskupów włocławskich liczy 79 nazwisk.

Najważniejszą świątynią jest gotycka (właściwie regotyzowana) katedra Wniebowzięcie NMP. Budowę rozpoczęto w 1340 r., po tym jak pierwszą katedrę spalili Krzyżacy w 1329 r. Na przestrzeni wieków była rozbudowywana. Wnętrza włocławskiej katedry kryją prawdzie skarby sztuki gotyckiej, m.in. najstarsze i największe witraże kościelne w Polsce z 1360 r., a także nagrobek bpa Piotra z Bnina – dzieło samego Wita Stwosza.

Kościół płocki

Pierwszym historycznym biskupem płockim był Stefan – od ok. 1088 roku. Chociaż źródła mówią o ustanowieniu diecezji płockiej i fundacji katedry już w roku 1075 przez Bolesława Śmiałego.

Gall Anonim określał ten ośrodek w XI wieku jako „sedes regni principalis”, czyli siedzibę (ośrodek) władzy książęcej, w której rezydowali władcy. I tak było w rzeczy samej – Płock był grodem stołecznym ówczesnego państwa polskiego za władzy Władysława I Hermana oraz jego synów Zbigniewa i Bolesława III Krzywoustego. Po rozbiciu dzielnicowym Płock stał się stolicą Mazowsza. Na znaczeniu stracił dopiero w XVI wieku, gdy Mazowsze zostało inkorporowane do królestwa polskiego, którego stolicą był wtedy Kraków.

Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP znajduje się na Wzgórzu Tumskim nad Wisłą (Zalewem Włocławskim), tak jak inny cenny dla historii i kultury naszego kraju zabytek – zamek książęcy z XIV wieku, przebudowany w XVI stuleciu na opactwo benedyktynów. W podstawie Wieży Zegarowej dawnego zamku zachowały się fragmenty romańskiego palatium z XIII wieku.

Główny kościół diecezji płockiej wzniesiony został w 1144 roku z fundacji biskupa Aleksandra z Malonne. Na przestrzeni wieków był wielokrotnie niszczony przez obce wojska, odbudowywany i przekształcany w obowiązującym w danym okresie stylu architektonicznym. Obecnie reprezentuje styl klasycystyczny, przywrócony w latach 1900 – 1903. W katedrze zachowały się jednak pierwotne romańskie elementy. W Kaplicy Królewskiej znajduje się sarkofag Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego. Kruchtę zdobią słynne Drzwi Płockie, a właściwie ich wiernie wykonana kopia. Oryginał wykonano specjalnie dla płockiej katedry ok. roku 1154 w Magdeburgu. 250 lat później w nieznanych okolicznościach przewiezione zostały do Nowogrodu Wielkiego na Rusi i zamontowane w soborze św. Sofii.

Od 2007 roku ordynariuszem płockim jest biskup Piotr Libera, doktor literatury klasycznej i starochrześcijańskiej. Libera jest 85. biskupem płockim.

Diecezja podzielona jest na 28 dekanatów. W granicach województwa kujawsko-pomorskiego są to: dobrzyński nad Drwęcą (lewobrzeżna część Golubia -Dobrzynia), Dobrzyński nad Wisłą, rypiński i tłuchowski.

Chrystian - biskup misyjny Prus

Ten mnich z opactwa cysterskiego w Oliwie, potem opat w wielkopolskim Łeknie, następnie opat w założonym przez siebie klasztorze Zantyr (obecnie Biała Góra k. Malborka), otrzymał w roku 1215 lub 1216 z rąk papieża Innocentego II urząd generalnego biskupa Prus.

W roku 1222 Chrystian otrzymał od księcia Konrada Mazowieckiego ziemię chełmińską, zaś akt ten potwierdził w następnym roku papież Honoriusz III. Siedzibą biskupa była nadana mu przez Konrada w roku 1218 osada, która stała się (od 1233 r.) zalążkiem miasta Grudziądz.

Biskup miał nawracać na wiarę chrystusową plemiona Prusów. Miał to być też proces kulturowy, cywilizacyjny, którego celem było zjednanie sobie, a w dalszej perspektywie księstwu mazowieckiemu, wojowniczych, agresywnych wobec Polski plemion. Te od zarania dziejów pustoszyły ziemie na lewym brzegu Wisły, a kampanie odwetowe rycerstwa polskiego nie były skuteczne.

Chrystian nie był w stanie szczupłymi siłami wojsk mazowieckich posiłkowanych sporadycznie z innych dzielnic Polski opanować rozległego obszaru Prus. Dlatego książę Konrad sprowadził w 1226 roku Krzyżaków, zaprawionych w bojach z muzułmanami na Ziemi Świętej i z Połowcami (Kumanami) na wschodnich rubieżach Węgier.

Chrystian musiał się ostatecznie z Krzyżakami ułożyć, oddając im w zamian za pomoc w walce z poganami jedną trzecią Prus. W roku 1233 biskup dostał się do pruskiej niewoli, która była na rękę Krzyżakom. Zanim został uwolniony minęło prawie 6 lat i w tym czasie Stolica Apostolska zdecydowała o podziale Prus na 3 diecezje i oddanie ich pod zarząd Krzyżakom. Później cały ten obszar podzielono na 4 diecezje, w tym chełmińską, którą miał objąć Chrystian. Ten jednak nie uznał takiego dictum i w świadomości nie rozstrzygniętego sporu zmarł w roku 1245.

Trzeba więc uznać, że Grudziądz był niegdyś ośrodkiem biskupim. Próżno dziś szukać śladów bytności Chrystiana. Schedę po nim przejęli Krzyżacy, zbudowali potężny zamek i obwiedzione murami miasto. Niemniej pamięć po biskupie została. Grudziądz oraz Lubawa na wschodnim krańcu historycznej ziemi chełmińskiej (w dzisiejszym Warmińsko- Mazurskiem) uwieczniły pamięć „mnicha z Oliwy” w swoich herbach. Lubawa wymieniona została w wydanym w roku 1216 dokumencie papieża Innocentego III potwierdzającym prawa biskupa Chrystiana do tego grodu, darowanego mu przez nawróconego władcę pruskiego Surwabuno. Za władzy krzyżackiej w Lubawie powstał wielki zamek biskupów chełmińskich.

Biskupstwo chełmińskie

Chrystian, biskup misyjny Prus, był tym, w którym współczesna historiografia widzi założyciela biskupstwa chełmińskiego, jak już wiemy wyodrębnionego z ziem Prusów. Nad ziemią chełmińską, tak jak nad pozostałymi obszarami odebranymi plemionom pogańskim, władzę objęli Krzyżacy. Administracja kościelna przypadła dominikańskiemu mnichowi Heidenrykowi. Pochodził z Górnej Saksonii. Diecezja chełmińska weszła w skład metropolii ryskiej.

W roku 1466 na mocy II pokoju toruńskiego cała ziemia chełmińska znalazła się w granicach królestwa polskiego i diecezja chełmińska miała przejść pod administrację Kościoła gnieźnieńskiego. Tak się jednak nie stało. Dopiero w roku 1566, gdy nastąpiła sekularyzacja (zeświecczenie) metropolii ryskiej, biskup chełmiński dobrowolnie zaczął brać udział w synodach gnieźnieńskich. Władza arcybiskupów nad diecezją chełmińską stała się faktem dopiero od roku 1821, a zatem już w czasach zaborów, gdy papież Pius VII wytyczył nowe granice diecezji w królestwie Prus. Diecezja chełmińska została powiększona na zachodzie o archidiakonat pomorski, Krajnę, a na wschodzie o okolice Górzna i Działdowa.

Wreszcie w roku 1821 stolicę biskupstwa przeniesiono do Pelplina.

Od początku stolicą biskupa chełmińskiego była Chełmża, nie Chełmno – stolica ziemi chełmińskiej. Chełmża nazywała się pierwotnie Łoza, ale za władzy krzyżackiej przyjęła niemiecką nazwę Culmsee, czyli Chełmno nad jeziorem.

Kościół katedralny zaczęto wznosić nad Jeziorem Chełmżyńskim zapewne w roku 1251 wraz z nadaniem osadzie praw miejskich. Budowany był etapami do połowy XIV wieku. Dziś ta gotycka świątynia nosi wezwanie Św. Trójcy. Po przeniesieniu stolicy biskupiej do Pelplina, kościół chełmżyński stracił rangę katedry. W roku 1982 uzyskał tytuł bazyliki mniejszej, zaś w roku 1992, gdy ustanowiono diecezję toruńską, stał się konkatedrą, czyli katedrą pomocniczą toruńskiej.

Kościół pelpliński

Położony na Pomorzu Gdańskim Pelplin jest stolicą diecezji pelplińskiej i bezpośrednim dziedzicem schedy po biskupstwie chełmińskim, które znajdowało się na prawym, przeciwnym brzegu Wisły – na ziemi chełmińskiej.

Przeniesienie stolicy diecezji chełmińskiej z Chełmży do Pelplina odbyło się w roku 1821 za sprawą papieża Piusa VII bullą De salute animarum. W roku l925 papież Pius XI bullą Vixdum Poloniae unitas wytyczył nowe granice diecezji chełmińskiej. Wreszcie 25 marca 1992 roku bullą Totus tuus Poloniae populus Jan Paweł II zreorganizował administrację polskiego Kościoła, w tym przekształcił dotychczasową diecezję chełmińską w pelplińską. Jednocześnie parafie na ziemi chełmińskiej przeszły w granice nowo utworzonej diecezji toruńskiej. Ta reorganizacja miała zresztą szerszy wymiar, bowiem w 1992 roku papież ustanowił także metropolię gdańską, której zasięg pokrywa się z granicami diecezji chełmińskiej w latach 1821 – 1925. Przed 1992 rokiem diecezja chełmińska (już z siedzibą w Pelplinie) podlegała metropolii gnieźnieńskiej.

Poczet biskupów chełmińskich i pelplińskich od mianowania pierwszego Heidenryka w roku 1243 obejmuje 60 nazwisk. Od roku 2012 ordynariuszem pelplińskim jest biskup Ryszard Kasyna, doktor obojga praw.

Diecezja pelplińska składa się teraz z 30 dekanatów i 290 parafii.

W Pelplinie wznosi się trójnawowa bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP, gotycka świątynia wznoszona od końca XIII do połowy XIV wieku. Była odnawiana i częściowo rekonstruowana w latach 1894–1899.

Jej wnętrza są bogato wyposażone – to m.in. gotyckie stalle z połowy XV stulecia, ogromny bogato rzeźbiony ołtarz główny z lat 1623–1624 (w stylu manierystycznym), ozdobiony obrazami słynnego Hermana Hana. Do katedry przylega trójskrzydłowy budynek dawnego XIV-wiecznego klasztoru, w których znajdują się m.in. gotyckie malowidła. W Muzeum Diecezjalnym znajduje się jeden z oryginalnych gotyckich egzemplarzy Biblii Gutenberga oraz Tabulatura pelplińska – XVII-wieczny zbór kompozycji organowych na 892 utwory.

Kościół toruński

Diecezja toruńska jest młoda – została ustanowiona 25 marca 1992 roku przez papieża Jan Paweł II bullą "Totus Tuus Poloniae Populus". Wraz z nią do życia powołano 12 innych diecezji.

Kościół toruński jest zatem młody, ale zasięgiem terytorialnym nawiązuje do historycznych granic diecezji chełmińskiej z 29 lipca 1243 roku. Współczesna diecezja obejmuje trzy rejony: toruński, grudziądzki, brodnicki i podzielona jest na 24 dekanaty.

Pierwszym ordynariuszem diecezji toruńskiej mianowano biskupa Andrzeja Wojciecha Suskiego. W roku 2017 nowym biskupem został Wiesław Śmigiel.

Kościołem katedralnym jest gotycka bazylika św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu. Pierwotnie, bo od roku 1233 (czyli czasów krzyżackich), był to kościół parafialny Starego Miasta. W roku 1935 uzyskał rangę bazyliki. W masywnej wieży od roku 1500 wisi ogromny dzwon Tuba Dei, drugi po zygmuntowskim w Polsce.

Kujawsko-Pomorskie. Oto wspaniałe katedry - zobacz zdjęcia w poniższej galerii.

Kościół bydgoski

Zgodnie z decyzją papieża Jana Pawła II 24 lutego 2004 roku z archidiecezji gnieźnieńskiej wyłączono 114 parafii, które weszły w skład nowo utworzonej diecezji bydgoskiej. Jej ordynariuszem został dr teologii Jan Tyrawa.

Diecezja obejmuje 6 dekanatów na terenie Bydgoszczy oraz dekanaty: Białe Błota, Osielsko, Łabiszyn, Szubin, Kcynia, Nakło n. Notecią, Mrocza, Sępólno Krajeńskie oraz znajdujące się w Wielkopolsce – Wyrzysk, Łobżenica, Wysoka, Złotów I i Złotów II. Od południa i południowego zachodu diecezja bydgoska graniczy z archidiecezją gnieźnieńską, od wschodu (za linią Wisły) z toruńską, od północy z pelplińską, od północnego zachodu z koszalińsko-kołobrzeską.

Kościołem katedralnym jest wznosząca się nad Brdą bydgoska fara pw. świętych Mikołaja i Marcina. Budowa świątyni w stylu późnogotyckim trwała od 1466 do 1502 roku. Ozdobą kościoła jest znajdujący się w ołtarzu głównym tożsamy czasowo z powstaniem fary obraz Matki Bożej Pięknej Miłości, zwany też Madonną z Różą. Obraz jest przedmiotem kultu.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska