Dr n. med. Małgorzata Czajkowska-Malinowska: - Nie straszę palaczy papierosów! [rozmowa]

Z okazji Światowego Dnia Rzucania Palenia (16 listopada) rozmawiamy z dr n. med. MAŁGORZATĄ CZAJKOWSKĄ-MALINOWSKĄ, pulmonologiem, ordynatorem oddziału chorób płuc i niewydolności oddychania w Kujawsko-Pomorskim Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy, założycielką Fundacji "Oddech Nadziei".

Zapaliła Pani choć jednego papierosa?
Nigdy!

Wśród bliskich też nie ma Pani nikogo, kto pozostaje w szponach nałogu?
Już nie, choć kiedyś miałam. Mówię o moim tacie, lekarzu, również pulmonologu. Cóż, kilka dekad temu palili wszyscy, z lekarzami włącznie. Tato przestał palić w 1972 roku, po tym, jak wziął udział w kongresie na temat raka płuca. Przedstawiono tam raport naczelnego lekarza Stanów Zjednoczonych na temat wpływu palenia na rozwój nowotworu. Raport powstał w USA w 1962 r., do nas dotarł na początku lat 70. Decyzja taty była wielkim wydarzeniem w rodzinie.

Jak w pięć dni rzucić palenie?

Prof. Witold Zatoński, który prawie trzy dekady temu postanowił, że uwolni Polaków od dymu tytoniowego przypomina, iż pod koniec istnienia PRL-u paliło 12 mln osób, dziś niecałe 9 mln. Sukces?
W porównaniu do lat 70. na pewno. Z najnowszych badań wynika, że w kraju nałogowo pali 33,5 proc. mężczyzn i 21 proc. kobiet.

Od nauczycielki jednej z bydgoskich szkół średnich usłyszałam niedawno, że młodzież na wycieczkach przeżywa katusze, bo... nie może zapalić. - Ręce im się trzęsą! - mówiła.
Bardzo niepokojące są informacje o wzrastającym zainteresowaniu e-papierosami właśnie wśród młodych ludzi. We Francji to już prawdziwa plaga. Tam e-papierosy są częściej palone niż tradycyjne. Faktem jest, że nie zawierają 4ooo szkodliwych związków chemicznych. Ale jest tam glikol, który spalany w temperaturze 200 stopni przechodzi w formaldehyd, a to już związek kancerogenny. Jest tam także ołów i cynk, ale w mniejszych stężeniach. Zuwagi na to, że e-papierosy są na rynku od niedawna, brakuje tzw. badań odległych. Nie można na razie mówić kategorycznie o tym, jaki mają one wpływ na organizm. Na kongresach mówi się, że e-papierosy drażnią i uszkadzają nabłonek oskrzeli. Warto też powiedzieć, że w nikotynowej terapii zastępczej nie zdają roli. Jej istotą jest stopniowe zmniejszanie dawki nikotyny, tymczasem wkłady w e-papierosach na to nie pozwalają.

Jak reaguje Pani na widok nastolatka z papierosem w ustach?
Zawsze mówię, że mogę pomóc i zapraszam do siebie. Tak dzieje się również, gdy spotykam pacjentów Kujawsko-Pomorskiego Centrum Pulmonologii (tu dr Czajkowska-Malinowska jest ordynatorem oddziału chorób płuc i niewydolności oddychania - przyp.red.). Szpital wraz parkiem objęty jest całkowitym zakazem palenia, a mimo to chorzy palą. Trzęsą się z zimna, ale z papierosa nie rezygnują. To straszny widok. Za każdym razem prowadzę pacjenta do budynku i zapraszam do poradni pomocy palącym.

Dramatycznym następstwem uzależnienia od nikotyny jest POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc). Cierpią na nią dwa miliony Polaków, ale zna ją zaledwie 3 proc. Trudno uwierzyć w tę zbiorową nieświadomość, po dwóch dekadach prowadzenia badań spirometry­cznych i realizacji Narodowego Programu Wczesnego Wykrywania POChP.
W przyszłym roku mija 20 lat od przeprowadzenia badań pilotażowych w Bydgoszczy. Dlatego chcemy powtórzyć akcję „Poznaj wiek swoich płuc”. Planujemy też liczne akcje edukacyjno-medialne. Pod patronatem Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc zainaugurowana właśnie została kampania „Włącz się w POChP”. Jej celem jest popularyzowanie wiedzy i zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat tej choroby oraz zwrócenie uwagi opinii publicznej i pacjentów na zagrożenia, ryzyko i konsekwencje, jakie ona ze sobą niesie. Powstaje też strona internetowa. W Warszawie, Katowicach i Krakowie pojawi się mobilna poradnia POChP, a w niej m.in. płuca, do których będzie można wejść i zobaczyć, jak reagują pęcherzyki.