Dr Adam Jarosz: Lewica jest tradycyjnie silnie zideologizowana. Programy społeczne oddała PiS-owi walkowerem [rozmowa]

Zobacz wideo: Nowe mandaty od straży miejskiej. Mają większe uprawnienia

- Podczas kongresu zjednoczeniowego Nowej Lewicy w sobotę (9 października) współprzewodniczącymi ugrupowania zostali Włodzimierz Czarzasty i Robert Biedroń. To kończy łączenie się SLD i Wiosny na poziomie ogólnopolskim. Co to może oznaczać dla Lewicy?
Zjednoczenie partii lewicowych przed wyborami w 2019 r. dało tej formacji nową energię. Połączyły się tu trzy nurty: starszej generacji, zwolenników SLD, młodych aktywistów społecznych Wiosny oraz radykalnej partii Razem. W efekcie powstała mieszanka z interesującym programem, przyciągająca różnych wyborców. Obecnie mamy połączenie tylko dwóch partii, które w praktyce niewiele zmieni, bo ugrupowania te od dawna już współpracują. Ewidentnie brakuje trzeciego partnera. Partia Razem, choć ma tylko sześciu posłów, ma coś czego nie mają pozostałe dwie – wyrazistego lidera, dobrego mówcę i człowieka ideowego: Adriana Zandberga. Badania opinii publicznej pokazują, że to właśnie jego wyborcy widzą jako lidera Nowej Lewicy. W dzisiejszej polityce to właśnie wyraziści liderzy mogą przysporzyć partii dużą popularność. Robert Biedroń całkowicie pokpił sprawę w wyborach prezydenckich, Włodzimierz Czarzasty za bardzo kojarzy się z przeszłymi czasami. Zandberg byłby szansą na przekonanie wielu nowych wyborców. Do tego formuła współprzewodniczących – rozpoczęli ją niemieccy Zieloni, jednak tu chodziło o równość płci, ponieważ na czele tej partii stoi kobieta i mężczyzna. Taka konstrukcja w Polsce, z dwoma panami, będzie dla wyborców kompletnie niezrozumiała.

- Czarzasty oświadczył, że jeżeli Lewica będzie miała możliwość, to zlikwiduje lekcje religii w szkołach, a także wprowadzi uczciwe – względem innych – opodatkowanie kleru. Mówił też o zamiarze likwidacji Funduszu Kościelnego i zakończeniu finansowania kapelanów w instytucjach publicznych. Czyli czeka nas renegocjacja konkordatu?
Z pewnością nie będzie renegocjacji konkordatu. Za czasów świetności, liderzy Lewicy zawsze znajdowali porozumienie z Kościołem i stosunki były przyjazne oraz oparte na wzajemnym szacunku. Obecnie powrót do antykościelnych postulatów wynika z osłabienia pozycji Kościoła przez skandale pedofilskie i z próby zdobycia kapitału politycznego na rosnącym zniechęceniu części społeczeństwa do tej instytucji. Kościół katolicki pozostaje jednak ważnym elementem życia publicznego, a dla katolików zasady wiary wyznaczają sposób ich życia. Stąd też wątpię, żeby antykościelna retoryka mogła przysporzyć Nowej Lewicy wielu nowych sympatyków. Każda partia lewicowa na tym przegrywała.

- Biedroń i Czarzasty przedstawili sześciopunktowe minimum programowe, które stanowi podstawę współpracy opozycji. Są wśród nich: przywrócenie praworządności, reforma mediów publicznych, nakłady 7,2 procent PKB na ochronę zdrowia, publiczny żłobek i przedszkole w każdej gminie, Polska wolna od węgla do 2035 r., państwo wolne od ideologii, a szkoła wolna od indoktrynacji. Jak pan to ocenia?
Od 2015 r. pojawił się nowy standard w polskiej polityce, którym jest konkretny program, z czym część partii ma wielki problem. Wyżej wymienione postulaty dokładnie to obrazują. Co konkretnie ma oznaczać przywrócenie praworządności – pod tym pojęciem można rozumieć wszystko. Nie sądzę, żeby dla Polaków priorytetem była reforma mediów publicznych, ponieważ krajobraz medialny w Polsce jest nadzwyczaj bogaty i każdy znajdzie coś dla siebie. Polska wolna od węgla do 2035 r. oznacza katastrofę energetyczną oraz upadek lokalnych gospodarek w kilku regionach kraju. O większych nakładach na służbę zdrowia mówią wszystkie partie, więc nie jest to coś, co Lewicę odróżnia od reszty. Państwo wolne od ideologii, a szkoła od indoktrynacji nie brzmi wiarygodnie, ponieważ to właśnie Lewica jest tradycyjnie silnie zideologizowana. Zdecydowanie za mało jest w priorytetach Lewicy walki o sprawy zwykłych ludzi, np. programy społeczne oddała PiS-owi walkowerem. Lewica powinna wziąć na sztandary prawa pracowników, konkretnych grup zawodowych czy rozwiązania w tworzeniu dostępnych mieszkań. Żłobki i przedszkola to dobry krok, jednak zdecydowanie za mało jest tego typu postulatów, podobnie za mało konkretów i za dużo ogólników. Dziwi to o tyle, że ciekawy i konkretny program dał Lewicy dobry wynik w 2019 r. Bez programu, który zawiera rozwiązania na problemy zwykłych ludzi żadna partia nie ma szans na dobry wynik.

- Czarzasty oświadczył, że „nie ma możliwości, aby przejąć władzę w naszym kraju bez współpracy z opozycją demokratyczną, z PSL-em, Polską 2050, bez współpracy z Platformą Obywatelską". Sondaże pokazują, że byłby to dobry krok. Ale czy opozycja może się zjednoczyć?
Od 6 lat opozycja mówi o niszczeniu demokracji przez PiS i konieczności obrony najwyższych wartości, a jak przychodzi do wyborów, to każdy broni przede wszystkim swojej pozycji. Nie sądzę, żeby teraz miało być inaczej, choć w polityce nigdy nie wiadomo. Wybory do Senatu pokazały, że współpraca jest możliwa i można z PiSem wygrać. Można też jednak przegrać, jak w wyborach europejskich. Na to wpływ ma więcej czynników.